Polska szlachta – Ciekawostki, Informacje i Fakty

polska szlachta
źródło: Jan Matejko / Wikipedia

Szlachta była w systemie feudalnym wyższą warstwą społeczną, która wywodziła się ze stany rycerskiego. Na przestrzeni stuleci ta elita, której nazwa wywodziła się najpewniej od niemieckiego „slahta”, czyli ród, zyskała ogrom przywilejów w kraju. Jednym z nich była na przykład możliwość posiadania ziemi.

1. Określenie „szlachta” znane było w Polsce już w średniowieczu, jednak dopiero pod koniec tej epoki doszło do przemiany stanu rycerskiego na szlachecki. W Polsce przetrwała aż do początku XX wieku.

2. Do końca osiemnastego wieku szlachta cieszyła się przywilejami, które znacznie ułatwiały komfortowe funkcjonowanie w kraju. Szlachcie byli wolni od części podatków i ceł przewozowych, mieli wyłączność na dostęp do godności niezwiązanych z Kościołem i mogli tanio kupować sól, towar, który był wówczas jednym z najbardziej pożądanych i ekskluzywnych.

3. W epoce baroku w Polsce wykształcili się tak zwani Sarmaci. Byli to szlachcice, którzy podkreślali swoją wyjątkową pozycję i mitologizowali własne pochodzenie. To właśnie wtedy zaczęto pilnować, aby sarmacja nie mieszała się poprzez małżeństwa z rodzinami o gorszym rodowodzie i doprowadzono do tego, że szlachta stała się hermetyczną grupą.

4. W późniejszych latach tytuł szlachecki mógł zostać nadany za zasługi cywilne i wojskowe, a już w XIX wieku szlachta mocno straciła na zanczeniu. O wiele bardziej ceniono wówczas wykształcenie i osiągnięcia, niż rodowód i pochodzenie.

5. Szlachta wykształcona w siedemnastym wieku, zwana sarmacją, miała nie tylko szereg przywilejów, ale i bogactwo. Niektórzy szlachcice byli bogatsi od samego króla.

6. Janusz Ostrogoski, szlachcic z XVII wieku, miał prywatną armię o liczbie dwudziestu tysięcy żołnierzy, a jego majątek był dwukrotnie wyższy od budżetu Polski na jeden rok.

7. Z kolei Wasyl Konstanty Ostrogoski posiadał ponad tysiąc wsi, setkę miast i zamki w całym kraju. pod jego nadzorem żyło również tysiące chłopów pańszczyźnianych.

8. Szlachcianki z siedemnastym wieku z różnych względów wolały zakończyć nieudane małżeństwo, pozostając wdowami, aniżeli rozwódkami. Powszechne były wówczas morderstwa za pomocą różnych trucizn.

9. Według angielskiego historyka, Normana Daviesa, szlachta stanowiła niecały siedem procent narodu. Byli jednak tak bogaci i wpływowi, że ilość ta wystarczyła, by wprowadzać poważne zmiany w państwie, na przykład panowanie królów elekcyjnych wybieranych spośród szlachty.

10. W 1921 na mocy konstytucji zakazano w Polsce przywilejów rodowych i stanowych. Był to oficjalny koniec szlachty, a herby i tytuły pozostały tylko eleganckim i prestiżowym dodatkiem na salonach.

4.4/5 - (ilość ocen: 7)

Anita Nowak

Moje imię to Anita, mam 27 lat. Pasjonuje mnie podróżowanie i staram się, aby piękno otaczającego nas świata było widoczne w przestrzeni internetowej. Zdaję sobie sprawę, że zdjęcia i słowa czasami nie są w stanie dokładnie ukazać rzeczywistości danego miejsca. Urodziłam się w okolicach Warszawy, studiowałam w Gdańsku, a obecnie mieszkam w Sopocie.